Πρόσφυγες στον 20ο και 21ο αιώνα

IΠεριεχόμενο του μαθήματος

Σκοπός του Σεμιναρίου είναι η κατανόηση του πώς διαμορφώνεται το προσφυγικό φαινόμενο από την ανάδυση στον Μεσοπόλεμο του πρόσφυγα ως «διακριτής κοινωνικής κατηγορίας» και την εμφάνιση των πρώτων πληθυσμών που ορίζονται ως προσφυγικοί (με αναφορά και στο τι συνέβαινε τον 19ο αιώνα και μέχρι τον Α΄/ΠΠ γενικά και ειδικά στην Ελλάδα) μέχρι σήμερα.  Η έμφαση είναι τόσο στις ιδεολογικές και γεωπολιτικές χρήσεις, στις αλλαγές της προσέγγισης και της επίσημης «διαχείρισης» του προσφυγικού όσο και στις «από τα κάτω» αντιλήψεις και πρακτικές των ίδιων των υποκειμένων (προσφύγων, γηγενών).

 

Η διδακτέα ύλη του μαθήματος επικεντρώνεται στους παρακάτω άξονες περιεχομένου:

-Η κατάρρευση των αυτοκρατοριών και η δημιουργία ή επικράτηση εθνικών κρατών (μέσω επαναστάσεων και πολέμων, π.χ Α.΄Π.Π,  Βαλκανικοί Πόλεμοι)

-Οι εμφύλιοι πόλεμοι (Ισπανία, Ελλάδα)

-Ο Β.΄Π.Π και η προσφυγοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων (μετακίνηση εξαιτίας των συγκρούσεων, των διωγμών, της αναγκαστικής εκτόπισης και μεταφοράς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, των εθνοτικών εκκαθαρίσεων)

-Η  περίοδος του Ψυχρού Πολέμου και ο μεταπολεμικός διαχωρισμός μετανάστη και πρόσφυγα με τη δημιουργία της νομικής κατηγορίας/ καθεστώς του πρόσφυγα το 1951 (Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες)

-Οι μεταπολεμικοί εθνικοαπελευθερωτικοί/ αντιαποικιοκρατικοί αγώνες και η δημιουργία νέων κρατών (Πακιστάν, Ινδία, Ισραήλ…), τα δικτατορικά καθεστώτα

- Οι πρόσφατες ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές επεμβάσεις σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής

-Οι διεθνείς και περιφερειακές συμβάσεις (1933, 1951, Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης 1967, η Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας 1969, η Διακήρυξη της Καρθαγένης 1984, Παγκόσμιο Σύμφωνο για την Ασφαλή, Ομαλή και Τακτική Μετανάστευση 2018, Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο 2020)

-Οι Διεθνείς Οργανισμοί (Κ.τ.Ε, ΔΟΕ, ΟΗΕ, ΕΕ) και ο ρόλος τους

-Οι διεθνείς οργανώσεις που δημιουργούνται και δραστηριοποιούνται κάθε φορά (Near East Relief, High Commission, MERRA, UNRRA, UNRWA, IRO, IOM)

-  Οι εκάστοτε πολιτικές των κρατών

-Οι αντιλήψεις και οι πρακτικές των υποκειμένων (πρόσφυγες, γηγενείς)

-Θεωρητικές προσεγγίσεις του προσφυγικού φαινομένου

Κωδικός Γραμματείας
510447
Κατηγορία
Σεμινάριο
Διδακτικές μονάδες
3
ERASMUS
Δεν διδάσκεται