Ι. Περιεχόμενο του μαθήματος
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η ανάλυση της συμβολής των φορέων της αυτοδιοίκησης στην οργάνωση μηχανισμών κοινωνικής προστασίας. Ειδικά οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης συμβάλουν -κατά περίπτωση- στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής και στο πλαίσιο της συγκεκριμένης λειτουργίας τους προκύπτουν μια σειρά από σημαντικά ερωτήματα αναφορικά με το ρόλο της αυτοδιοίκησης στην οργάνωση των κρατικών λειτουργιών, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας, τη λειτουργία των δομών κοινωνικής πρόνοιας, τη διάταξη των παρεμβάσεων κοινωνικής προστασίας στο χώρο κ.α. Η διερεύνηση της σημασίας του υποεθνικού επιπέδου στην κοινωνική πολιτική συνιστά τον πυρήνα του μαθήματος. Ζητήματα σχεδιασμού και υλοποίησης δράσεων και δομών κοινωνικής πολιτικής διερευνώνται υπό το πρίσμα της δυναμικής σχέσης υποεθνικού -εθνικού- υπερεθνικού επιπέδου. Οι δυνατότητες και τα όρια, οι αδυναμίες και τα πλεονεκτήματα των φορέων της αυτοδιοίκησης στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής διερευνώνται ειδικότερα υπό την προοπτική ανάπτυξης υπερεθνικών συνεργασιών καθώς και της επιδίωξης κοινών στόχων σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, ειδικότερα δε στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πρακτικές εφαρμογές που αναλύονται αφορούν τις περιπτώσεις κρατών από τον Ευρωπαϊκό χώρο ενώ ειδικές αναφορές γίνονται στην ελληνική περίπτωση.
ΙΙ. Ενδεικτική Εξεταστέα ύλη:
- Αυτοδιοικητικοί θεσμοί και αυτονομία στον σχεδιασμό και την οργάνωση παρεμβάσεων και τοπικών δημόσιων πολιτικών
- Αρχή της επικουρικότητας στο πεδίο άσκησης κοινωνικής πολιτικής και αναφορά στις προσεγγίσεις για τα όρια των τοπικών πολιτικών.
- Όροι συγκρότησης υποεθνικών πολιτικών κοινωνικής προστασίας, στον ευρωπαϊκό χώρο.
- Προσεγγίσεις ανάπτυξης των αυτοδιοικητικών θεσμών, ταξινομήσεις των αποκεντρωμένων λειτουργιών των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. Προσεγγίσεις για το σύγχρονο ρόλο της αυτοδιοίκησης.
- Χαρακτηριστικά των μηχανισμών κοινωνικής προστασίας στο υποεθνικό επίπεδο. Η σύνδεση των θεσμών της αυτοδιοίκησης με παρεμβάσεις του κεντρικού κράτους.
- Η θεσμική οργάνωση του υποεθνικού επιπέδου στην Ελλάδα, πρώτος και δεύτερος βαθμός αυτοδιοίκησης. Ο ρόλος του κράτους και της περιφερειακής οργάνωσης.
- Εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής στο υποεθνικό επίπεδο στην Ελλάδα. Προγράμματα κοινωνικής προστασίας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΙΙΙ. Εξετάσεις:
Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών γίνεται με προφορική εξέταση
ΙV. Υλικό μαθήματος
- Σκαμνάκης, Χ. (2020), Η κοινωνική πολιτική στην αυτοδιοίκηση, Αθήνα,Διόνικος.
- Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 94701114
- Σκαμνάκης Χ. (2006), Ο ρόλος των φορέων της αυτοδιοίκησης στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, Gutenberg.
- Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 31849
- Γεωργαντάς Η. (2002), Τοπικό κράτος και τοπικότητα. Στα ίχνη δύο συζητήσεων, Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα.
- Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 75707
V. Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Kazepov, Y. (2008), The subsidiarization of social policies: actors, processes and impacts. Some reflections of the Italian case from a European perspective” European Societies, 10,2: 247-73
Κανδυλάκη, Α και Καραγκούνης, Β. (2005), “Φροντίδα στην Κοινότητα και “Βοήθεια στο Σπίτι”: μια πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση”, στο Ζαϊμάκης Γιάννης, Αγάπη Κανδυλάκη, επιμ. Δίκτυα Κοινωνικής Προστασίας. Μορφές παρέμβασης σε ευπαθείς ομάδες και σε πολυπολιτισμικές κοινότητες, Αθήνα: Κριτική.
ΚΕΔΚΕ-ΕΕΤΑΑ, (1995), Κοινωνική Πολιτική και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Παρούσα Κατάσταση και Προοπτικές, ΕΕΤΑΑ, 1995.
Kοντιάδης, Ξ. (2006), «Η δικτύωση των κοινωνικών υπηρεσιών και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη, τ.1,σ.49-66,Αθήνα.
Simiti, M. (2017). Civil society and the economy: Greek civil society during the economic crisis. Journal of Civil Society, 13(4), 1–17. https://doi.org/10.1080/17448689.2017.1355033
Skamnakis, C. (2020). Social policy at local administration. Athens: Dionikos (in Greek).
Skamnakis, C., & Pantazopoulos, S. (2014). Social protection and local government: the evolution of a double deficit. Region & Periphery Special Issue, 89-116. (in Greek)
Stewart, J. (2019). The mixed economy of welfare in historical context. In M. Powel (Ed.), Understanding the mixed economy of welfare. Bristol: Policy Press.